Nederlandse Natuurkundige Vereniging

De Physicaprijs 2020 is toegekend aan professor Martin van Hecke. Hij is een van Nederlands meest innovatieve onderzoekers aan het verrassend complexe gedrag van op het eerste gezicht simpele systemen. In zijn werk komen zeer serieuze fysica en begrijpelijke en interessante alledaagse problemen samen. Van Hecke heeft in de afgelopen jaren in belangrijke mate bijgedragen aan het wereldwijd vormgeven van het nieuwe vakgebied ‘Designer Matter’. Het werk van Martin van Hecke is een voorbeeld van hoe fundamenteel en toepassingsgericht werk hand in hand kunnen gaan.

Martin van Hecke (1967) studeerde natuurkunde aan de UvA en promoveerde in 1996 aan Universiteit Leiden. In 2008 werd hij benoemd tot hoogleraar in Leiden. Sinds 2014 is hij ook werkzaam bij het NWO-instituut AMOLF in Amsterdam, hij leidt daar de groep ‘mechanische metamaterialen’. Hieronder vallen slimme ‘patterning’ van elastische media en origami. Een voorbeeld waarmee Martin van Hecke meteen internationaal de aandacht trok, is een elastische kubus met daarin een gatenpatroon, dat zo ontworpen is dat bij samendrukking van twee zijdes van de kubus, twee andere zijdes opeens een lachend gezichtje (smiley) laten zien --- een voorbeeld van een vormveranderend metamateriaal.  Martin van Hecke heeft zich ontpopt tot een leider op het gebied van het inverseprobleem: het ontwerpen en maken van simpele materialen met een bepaald gewenst complex gedrag.  In het vakgebied kunnen biogeïnspireerde materialen worden ontworpen die in de natuur niet voorkomen en die functies van biologische systemen kunnen overtreffen.  Een voorbeeld hiervan is een metamateriaal dat zichzelf opvouwt.

Martin van Hecke ontvangt de prijs vanwege zijn verdiensten op meerdere vlakken: de excellentie en originaliteit van zijn onderzoek, het vernieuwende karakter voor de Nederlandse natuurkunde, zijn inzet voor de jonge generatie en zijn excellente outreach. Hij publiceert regelmatig in toptijdschriften, maar besteedt ook veel aandacht aan het visualiseren van de gevonden effecten met (YouTube)filmpjes, waardoor een breed publiek bij de nieuwe ontwikkelingen wordt betrokken.

Jaarlijks wordt de Physicaprijs uitgereikt aan een eminente, in Nederland werkzame natuurkundige. De prijs wordt na consultatie van diverse vertegenwoordigers van de natuurkundegemeenschap in Nederland toegekend door een jury bestaande uit de voorzitter van de Nederlandse Natuurkundige Vereniging, de voorzitter van Stichting Physica en een eerdere Physicaprijswinnaar. Van Hecke zal de prijs in ontvangst nemen tijdens het congres FYSICA 2020 dat op vrijdag 17 april plaatsvindt op Universiteit Twente. Hij zal dan ook de bijbehorende Physicalezing uitspreken; aangezien Martin van Hecke een excellente spreker is, wordt dit ongetwijfeld een topverhaal.

In het Nederlands Tijdschrift voor Natuurkunde wordt in de edities van maart en mei 2020 aandacht besteed aan het werk van Martin van Hecke.

De variatie van de artikelen in dit onderwijsnummer is enorm:  5 jonge meiden, winnaars van de Beamline for Schools wedstrijd van CERN komen aan het woord, Jeffrey Bout vertelt over zijn plezier in het geven van gastlessen op basis- en middelbare scholen en pleit voor dit model als óók een bron van wetenschapscommunicatie, een verslag van de redeneerwijze van leerlingen om relativistische verschijnselen te begrijpen, uitleg over Onderzoekend en Ontwerpend leren  binnen het leergebied Wetenschap en Technologie op de basisschool, de verrassende nieuwe speler binnen het universitair onderwijs Maastricht legt uit wat het doet, een beschrijving  van het geven van een les  over de Quantumwereld, de unieke kijk van de Natuurkunde Docent van het Jaar, statushouders die over een geschikte vooropleiding beschikken worden voorbereid op een toekomstig leven als docent, tweede- of derdejaars bachelorstudenten in Amsterdam kunnen als bijbaan Persoonlijk Assistent van de Leraar worden……En dan ben ik er nog lang niet voor wat betreft de inhoud van het nummer. Kijkt u zelf maar en…..Leer, Leer, Leer!

Voortaan maandelijks het natuurkundetijdschrift ontvangen? Wordt dan lid van de Nederlandse Natuurkundige Vereniging.

Een mooi initiatief van de Universiteit van Göttingen: 24 natuurkunde-experimenten verdeeld over de periode 1 t/m 24 december in de vorm van een adventkalender. Elk deurtje staat garant voor een partje natuurkunde. De doelgroep is in principe jeugd van 11-18 jaar samen met hun docenten en ouders, maar de kalender staat open voor iedereen. Dagelijks presenteert de kerstman of de kerstvrouw een natuurkundig experiment via een youtubefilm. Alle experimenten zijn eenvoudig op school of thuis te herhalen met eenvoudige materialen. Deelnemers doen de experimenten, observeren wat er gebeurt en beantwoorden de multiplechoicevraag. De volgende dag wordt de oplossing via een youtubefilmpje gegeven. Het is zowel mogelijk om als individu deel te nemen als als klas, deelname is gratis. Voor de beste deelnemers zijn er prijzen te winnen. De kalender is nu nog helaas alleen in het Engels en Duits beschikbaar, wat voor de doelgroep niet altijd makkelijk zal zijn. De NNV vindt dit zo’n mooi initiatief, dat ze supporter is geworden van PiA – Physics in Advent. Warm aanbevolen!